Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/20.500.11960/3995
Title: O papel das canções da resistência no resgate da memória de Timor-Leste
Authors: Cachadinha, Manuela Benvinda Vieira Gomes
Almeida, Carlos Aberto dos Santos
Pinto, Tercísio Afonso Bendito
Keywords: Música da resistência
Ensino
Património musical
Educação artística
Timor-Leste
Resistance music
Timor-Leste
Teaching
Musical heritage
Artistic education
Knananuk rezisténsia
Timor-Leste
Ensinu
Patrimóniu muzikál
Edukasaun artístika
Issue Date: 20-Mar-2024
Abstract: É necessário salientar que a conquista da independência de Timor-Leste foi realizada de várias formas; uma delas foi através de músicas e poemas de caráter Revolucionários que encorajam e motivam o povo para lutar com firmeza contra os inimigos. Assim esta pesquisa surge com intuito de resgatar a memória das músicas e poemas destas que quase desapareceram ao longo do tempo pois a maioria das populações timorenses ainda não conhecem. Será apresentada a análise de algumas cantigas revolucionárias timorenses e também de algumas canções revolucionárias portuguesas, designadamente de Zeca Afonso e de Lopes Graça, na medida em que ambos prezam o tema revolucionário, por ter sido um ideal importante durante a luta que passou no seu país. Portanto, deseja-se ainda manifestar uma reflexão à cerca da parte da produção da musicalidade dos autores referidos. Nesta investigação, pretende-se também aprofundar e disseminar aspetos de diferença e semelhança neste tipo de canções e músicas, particularmente na forma como abordam o tema da revolução, como aplicam o modelo na composição e como transmitem mensagens de encorajamento, resistência e revolta contra os inimigos. Pretende-se também dar a conhecer às gerações vindouras timorenses o saber à cerca das contribuições dos hinos revolucionários na conquista da independência de Timor-Leste. As respostas coletadas através de uma entrevista a um artista (compositor de músicas da resistência) e dos alunos de uma turma do curso do Ensino de Língua Portuguesa, via Google Forms, evidenciam a importância das canções da resistência em Timor-Leste, tanto do ponto de vista cultural quanto educacional. Essas canções, são vistas como uma maneira de preservar a história e a identidade cultural do país, bem como transmitir o sofrimento e a luta do povo timorense durante o período de ocupação e a busca pela independência. Além disso, as canções da resistência são consideradas uma forma de motivação e inspiração para as gerações mais jovens, lembrando-lhes do sacrifício e da coragem daqueles que lutaram pela independência. Em suma, as canções da resistência em Timor-Leste desempenharam um papel crucial na expressão da luta pela independência e na mobilização popular. Através de sua análise externa e interna, podemos compreender alguns aspetos políticos e sociais do país e sua importância na preservação da cultura e da identidade nacional. São músicas valorizadas e reconhecidas como parte do património cultural de Timor-Leste e como um meio de educação sobre a história do país.
It is necessary to point out that the conquest of Timor-Leste´s independence was accomplished in several ways; one of them was through revolutionary songs and poems that encourage and motivate the people to fight firmly against the enemies. So, this research arises with the intention of rescuing the memory of these songs and poems that almost disappeared over time because most Timorese populations still do not know. An analysis of some Timorese revolutionary songs also some Portuguese revolutionary songs will be presented, namely by Zeca Afonso and Lopes Graça, as it was an important ideal during the struggle that passed in their country. Therefore, it is also desired to express a reflection about the production of the musicality of the referred authors. In this investigation, it is also intended to disseminate aspects of difference and similarity in these artistic genres, particularly in the way in which both approach the theme of revolution, how they apply the model in their composition and how they convey a massage of encouragement, resistance and revolt against enemies and to the At the same time, make know to future Timorese generations the knowledge about the contributions of Timor-Leste´s independence. The responses collected through an interview with an artis (composer of resistance songs) and questionnaires from students in a Portuguese Language Teaching class, via Google Forms, highlight the importance of resistance songs in Timor-Leste, both from a cultural and educational point of view. These songs are seen as a way of preserving the country´s history and cultural identity, as well as conveying the suffering and struggle of the Timorese people during the period of occupation and the search of independence. Furthermore, resistance songs are considered a form of motivation and inspiration for younger generations, reminding them of the sacrifice and courage of those who fought for independence. In short, resistance songs in Timor-Leste played a crucial role in expressing the struggle for independence and popular mobilization. Through its external and internal analysis, we can understand some political and social aspects of the country and its importance in persevering culture and national identity and these songs are valued as part of Timor-Leste´s cultural heritage and as a means of education about the country´s history.
Nesesáriu tebes atu salienta katak vitória ba Independénsia Timor-Leste nian realiza husi forma oin-oin; ida mak liu hosi knananuk no peoma ho karakter revoulusinária ne’ebé enkoraja no motiva povu atu luta ho firme hodi hasoru inimigu sira. Sei apresenta mós análize husi knananuk revolusionária balu Timor nian no knananuk balu husi Portugal, dezignadamente husi Zeca Afonso no Lopes Graça ninian, iha medida ne’ebé mak knananuk sira ne’e iha tema revolusionáriu, ne’ebé ideal importante durante luta iha sira-nia rain rasik. Nu’une dezeja mós atu hatudu refleksaun kona-ba parte produsaun muzikalidade husi autor sira ne’ebé mak refere tiha ona. Iha investigasaun ne’e, ami hakarak mós atu haklaken aspetu sira ne’ebé lahanesan no hanesan husi jéneru artístiku hirak ne’ebé, partikular liu iha forma ne’ebé mak hanesan autór no kompozitór sira aborda konabá tema revolusaun nian no oinsá atu transmite ninia mensájen enkorajamentu nian ba nia povu no revolta hasoru inimigu sira; no iha tempu ne’ebé mak hanesan atu fó hatene ba jerasaun Timor nian sira tuir mai atu hatene konabá knananuk revolusinária sira iha konkista independénsia Timor-Leste nian. Husi resposta sira neebé kolleta tiha ona liu husi entrevista ba artista ida (kompositór knananuk resisténsia nian) no kestionáriu ba alunu sira husi turma ida husi kursu Ensino de Língua Portuguesa, via Google Forms, evidensia ba importánsia husi knananuk rezisténsia iha Timor-Leste, tantu husi pontu de vista kultural nian nunne´e mos edukasional nian. Knananuk sira ne´e, ita haree hanesan maneira atu prezerva istória no identidade kulturál rai ninian, atu transmiti sofrimentu no luta husi povu timor oan nian durante períodu okupasaun no atu hetan independénsia. Nune´e mos, knananuk rezisténsia sira ne´e konsidera nu´udar forma motivasaun no inspirasaun nian ba jerasaun foun sira, fo hanoin ba sira sakrifisiu no korájen ba sira ne´ebe mak luta tiha ona ba independénsia. Rezumu katak, kananuk rezisténsia sira iha Timor-Leste dezempeña papel krusial iha expresaun ba luta independénsia nian no mobilizasaun popular nian. Liu husi nia analiza externa no interna, ita bele komprende aspetu politiku no sosial rai ninian no knananuk sira ne´e nia importánsia iha prezervasaun ba kultura no identidade nasionál nian no knananuk sira ne´e valorizada hanesan parte ba patrimóniu kultural Timor-Leste nian no mos nu´udar meiu ida ba edukasaun ba istória ba rai ninian.
Description: Dissertação de Mestrado em Educação Artística apresentada na Escola Superior de Educação do Instituto Politécnico de Viana do Castelo
URI: http://hdl.handle.net/20.500.11960/3995
Appears in Collections:ESE - Dissertações de mestrado

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
Tercisio_Pinto.pdf1.78 MBAdobe PDFView/Open


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.